مگس سرباز سیاه یکی از پرکاربردترین حشرات است که می‌توان از آن برای بازیافت مواد زائد آلی استفاده کرد. این حشره غیرآفت بومی نئوتروپیک‌ها است که اکنون در سراسر جهان یافت می‌شود. مگس های بالغ بی‌ضرر هستند، ظاهرشان نیز شبیه زنبورها است.
مگس سرباز سیاه یک نوع حشره بالدار است که در مناطق گرمسیری و مرطوب جهان یافت می‌شود. این مگس‌ها به دلیل رنگ سیاه خود به عنوان “سرباز سیاه” شناخته می‌شوند. مگس سرباز سیاه دارای چرخه زندگی کامل است که شامل چهار مرحله است: تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ.
این نوع حشره در محیط مرطوب رشد میکند و در طبیعت از لاشه و بقایای جانوری و گیاهی تغذیه میکند. پس از مدتی، لارو به شفیره تبدیل می‌شود و حدود دو هفته در این حالت می‌ماند. در انتها، یک مگس (حشره بالغ بالدار) از شفیره خارج می‌شود که دارای بال‌های شفاف و بدنی سیاه است.
لارو مگس سرباز سیاه
لاروها و حشرات بالغ مگس سرباز سیاه نه آفت محسوب می شوند و نه ناقل. در عوض، لارو مگس سرباز سیاه به عنوان تجزیه‌کننده ضروری در شکستن بسترهای آلی و بازگرداندن مواد مغذی به خاک و چرخه غذایی عمل میکند. لاروها اشتهای زیاد و سرعت بالایی در خوردن مواد مختلف دارند. این سرعت بالا در خوردن مواد مختلف، امکان رشد بسیار سریعی به لارو مگس سرباز سیاه داده است، و همین امر باعث شده است از آن به عنوان خوراک مکمل در جیره غذایی آبزیان و پرندگان و حیوانات خانگی به صورت گسترده استفاده شود.
فواید مگس سرباز سیاه
مگس سرباز سیاه در بسیاری از مناطق جهان یافت می شود. این حشره به دلایل مختلفی مورد توجه قرار می گیرد و فواید زیادی دارد. در ادامه به برخی از این فواید می پردازیم:
1. منبع پروتئینی جدید: لارو مگس سرباز سیاه با دارا بودن محتوی بدنی مملو از اسیدهای آمینه مهم در تغذیه و پروفایل اسیدچرب غنی، مورد توجه بسیاری از فعالان صنعت دام برای استفاده در جیره‌های غذایی قرار گرفته است.
2. رشد بر بستر پسماند: مگس سرباز سیاه دستگاه گوارشی پیچیده ای دارد که قادر است به تجزیه و تحلیل مواد آلی مانند خاکستر، سم و زباله های آلی بپردازد. این حشره می تواند به طور موثر در فرآیندهای تجزیه و تحلیل زباله های آلی کمک کند و به تجزیه آنها در طبیعت کمک کند.
3. بهبود کیفیت خاک: فضولات لارو مگس سرباز سیاه در خاک می تواند به تثبیت خاک کمک کند. این حشره با تغذیه از پسماندهای آلی و تبدیل آنها به کود قابل استفاده برای گیاهانه، به بهبود بافت خاک و ارتقا املاح موردنیاز گیاه در خاک کمک میکند.
4. تولید کود طبیعی: مگس سرباز سیاه با تجزیه و تحلیل مواد آلی موجود در زباله ها و خاک، کود طبیعی تولید می کند. این کود طبیعی حاوی عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان است و می تواند به بهبود نمو و رشد گیاهان در باغچه ها و مزارع کمک کند.
چرخه زندگی مگس سرباز سیاه
یک مگس سرباز سیاه ماده بالغ در هر نوبت بین 200 تا 900 تخم می گذارد. این تخم‌ها در حدود 4 روز پس از تخم‌گذاری، باز می‌شوند. پس از هچ شدن تخم، لاروهای تازه ظاهر شده کمتر از 0.1 میلیمتر طول دارند و می توانند در پایان مرحله لاروی به طول بیش از 25 میلی متر (1 اینچ) و وزن بیش از 0.2 گرم برسند. لاروها می‌توانند از طیف وسیعی از مواد آلی تغذیه کنند. مرحله لاروی بسته به بسترهای غذایی ارائه شده به لارو و شرایط محیطی از 15 تا 30 روز طول می‌کشد. طول مرحله لاروی در دمای پایین یا کمبود غذا می تواند ماه ها به تاخیر بیفتد. پس از آن لارو خوردن خوراک را متوقف میکند و بدن آن شروع به تغییر رنگ از کرمی به قهوه‌ای تیره یا سیاه میکند. این دوره که پیش‌شفیرگی نامیده می‌شود، حدود 7 روز طول می‌کشد. بعد از آن مرحله شفیرگی از 1 تا 2 هفته طول می کشد که در این مرحله بدن حشره به شکل پوسته‌ای خشک و شکننده به رنگ سیاه درآمده است. سپس حشره بالغ از شفیره خارج می‌شود و زندگی 7 روزه خود را آغاز میکند. مگس بالغ در صورت تامین آب و انرژی کافی مشابه شرایط ایده‌آل در طبیعیت می‌تواند 40 تا 70 روز زندگی کند. چنانچه مگس بخواهد صرفا بر ذخایر چربی انباشه شده در دوران لاروی اتکا کند، تنها حدود 7 تا 10 روز می‌تواند زنده بماند.
تخم این حشره به صورت انبوه و صنعتی توسط شرکت الگوریتم زیست حشرات با برند لارویران تولید و عرضه می‌شود. همچنین لارو مگس سرباز سیاه در مراکز فارم پرواری با همکاری شرکت لارویران در سراسر کشور تولید و عرضه می‌شود.
نحوه پرورش لارو مگس سرباز سیاه
پرورش لارو مگس سرباز سیاه یک فرآیند نسبتاً ساده است که در فضایی کوچک قابل انجام است. پرورش مگس سرباز سیاه به شرح زیر است:
- تهیه تخم‌ها: ابتدا باید تخم‌های مگس سرباز سیاه را تهیه کنید. همچنین می‌توان تخم‌ها را به صورت هچ شده (لارو ریز) تهیه کرد تا در حمل‌و‌نقل آن ریسکی ایجاد نشود.
- پرورش در بستر مناسب: برای پرورش لارو مگس سرباز سیاه، بستر مناسبی برای رشد و تغذیه آنها لازم است. می‌توانید از گزینه‌هایی مانند فضولات دامی مختلف، پهن تازه گاو، کود مرغی، ضایعات کشاورزی، ضایعات میوه و تره‌بار، ضایعات کارخانجات غذایی و … در تراکم مناسب استفاده کنید. بستر باید مرطوب و تهویه مناسب داشته باشد.
- جداسازی از بستر: پس از آنکه لارو مگس سرباز سیاه تمامی خوراک داخل بستر را مصرف کرد، مشاهده می‌کنید که بستر ترکیبی از لارو درشت و کود پودری تیره است. در این مرحله می‌تواند با استفاده از الک مناسب لارو مگس سرباز سیاه را از کود جدا کنید و آن را آماده مصرف یا فروش کنید.
کسب‌و‌کار مگس سرباز سیاه چیه و هدفش چیه؟
مدل کسب‌و‌کار پرورش مگس سرباز سیاه می‌تواند به دو شکل باشد. حالت اول به این صورت است که واحد تولیدی صرفا به تولید لارو مشغول می‌شود. در این حالت لارو ریز از سایر تامین‌کنندگان دریافت می‌شود و واحد تولیدی مذکور با استفاده از مزیت‌های خود در تامین خوراک ارزان‌قیمت به پرواری لارو مگس سرباز سیاه می‌پردازد.
در حالت دوم اساس مدل کسب و کار، انجام تمامی مراحل پرورش حشره مگس سرباز سیاه هست که حشره بالغ آن (مگس) حدود 7 روز زندگی میکند و هر مگس ماده بین 200 تا 900 عدد تخم می‌گذارد. تخم‌های حشره بسیار ریز (به اندازه سر سوزن) هستند و ظرف 3 روز باز می‌شوند. لاروهای بسیار ریز حشره (شبیه کرم) که تازه از تخم خارج شده‌اند، شروع به غذا خوردن می‌کنند و ظرف 15 تا 20 روز به حداکثر اندازه می‌رسند. خوراک لاروها در این دوره، انواع پسماند کشاورزی و صنایع غذایی است. در پایان این مرحله 95% از لاروها خشک و فرآوری می‌شوند تا به عنوان مکمل غذای پرنده و ماهی، ماده اولیه جایگزین گوشت در خوراک سگ و گربه استفاده شوند. در حال حاضر محصولات خوراک حیوانات خانگی بر پایه حشرات، در دنیا در حال افزایش هستند و استقبال گسترده‌ای از آنها شده است.
5% باقی‌مانده لاروها نیز، در محیط مناسب قرار می‌گیرند تا تبدیل به شفیره و سپس مگس شوند. مگس‌های جدید، چرخه تولید حشره را تکمیل می‌کنند.
آیا این کسب‌و‌کار درآمد بالایی دارد؟
به طور ساده، پرورش حشرات هم یک شغل مثل سایر شغل‌ها است اما جدید بودن آن باعث شده است سودهای بیشتری برای اولین تولیدکنندگان آن به دست آید. در واقع مگس سرباز سیاه، دام بعدی هست در کنار سایر موجودات پرورشی مثل مرغ، گاو، گوسفند و ماهی که انسان‌ها پرورش می‌دهند. سود این پرورشی، سود متعارف است، اما چون مواد اولیه از پسماند تشکیل می‌شود، خیلی وقت‌ها دسترسی به منبع غذایی ارزان، باعث می‌شود یک تولیدکننده به سود خوبی دست پیدا کند. از طرفی دست گذاشتن روی بازارهای خاص نیز می‌تواند سبب ارتقای قیمت فروش محصول و در نتیجه سود بیشتر شود.
حداقل مقیاس تولیدی که می‌توانم این کار را شروع کنم، چقدر است؟
پیشنهاد ما این است که ابتدا یک دوره دو ماهه به صورت پایلوت، پرورش 50 تا 100 ظرف لارو را تجربه کنید و وقتی با نکات مختلف پرورش آشنا شدید، برای شروع این کسب‌و‌کار تصمیم بگیرید. کمترین ظرفیتی که بتوانید فارم کارگاهی با درآمد بالا داشته باشید، ظرفیت 500 تا 1000 ظرف پرورش است. ابعاد کف ظرف‌های پرورش معمولا 40 در 60 است و روی هم چیده می‌شوند. بنابراین فضای زیادی را اشغال نمی‌کنند. چنین شرایطی به شما اجازه می‌دهد، حتی در یک فضای نهایتا 501 مترمربعی بتوانید یک پرورش‌دهنده انبوه حشره باشید.
شرایط درآمدی و سودآوری این فارم چگونه است؟
یک فارم با داشتن 500، در هر دوره 15 روزه بین 750 تا 1000 کیلوگرم لارو زنده مگس سرباز سیاه تولید خواهد کرد و وقتی حشره خشک شود، وزن آن به 33% وزن اولیه کاهش می‌یابد و این یعنی بیشتر از 250 کیلوگرم لارو خشک مگس سرباز سیاه. قیمت برای فروش لارو خشک در بازار در زمستان 1402، 250 هزار تومان است. پس درآمد فارم شما در یک دوره 15 روزه 62.500.000 تومان و در ماه بیش از 120 میلیون تومان خواهد بود.
اما این فارم چند دسته هزینه هم دارد. اولین و مهم‌ترین، هزینه خوراک است. بابت تولید هر کیلوگرم لارو زنده، تقریبا 6 تا 7 کیلوگرم غذای خیس (70% رطوبت) استفاده می‌شود. پس بابت تولید 750 کیلوگرم لارو زنده، شما حدود 5 تن خوراک استفاده کرده‌اید. اگر هزینه این خوراک به ازای هر کیلوگرم، 3 هزار تومان باشد، مجموع هزینه خوراک در ماه 15.000.000 تومان خواهد بود. اگر موفق شوید خوراک ارزان‌تری تهیه کنید، سود بیشتری کرده‌اید. البته برخی پرورش‌دهندگان، به سراغ خوراک‌های گران‌تر، مثل کنجاله سویا، یا دان مرغی می‌روند که علارغم راحتی بیشتر در فرآیند پرورش و رشد سریع‌تر حشره، هزینه زیادی را به آنها تحمیل میکند.
تا به اینجا از درآمد 60 میلیون تومانی فروش لارو خشک با کسر هزینه خوراک، 45.000.000 تومان باقی مانده است. از این مبلغ، هزینه ماهانه گاز، آب و برق مصرفی، اقلام مصرفی مثل دستکش، مواد شوینده و …، همچنین هزینه اجاره فضا را می‌توانید کسر کنید. همچنین می‌توانید فرض کنید خودتان در این فارم کار می‌کنید یا نه، در این صورت بخشی از هزینه کارگری فارم به عنوان درآمد شما محاسبه می‌شود. اما اگر قصد فعالیت فیزیکی در فارم را ندارید، باید بخش بزرگتری از درآمد را به جذب نیروی انسانی اختصاص دهید. بر اساس تجربه ما، کارهای فارم 500 ظرف توسط 2 نفر قابل انجام است.
سخن پایانی
در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات اولیه را برای راه‌اندازی فارم پرورش حشرات در اختیار شما بگذاریم. در صورتی که سوالی دارید، در واتساپ و اینستاگرام منتظر شما هستیم. میتونید در داخل سایت هم فرم تماس پر کنید تا با شما تماس بگیریم.
سوالات متداول
معمولاً لارو مگس سرباز سیاه در طول دو هفته پروار می‌شود. این زمان با توجه به شرایط آب و هوایی و محیطی، همچنین نوع تغذیه لارو ممکن است متغیر باشد.
مگس سرباز سیاه در مناطقی با آب و هوای سرد و مناطق کوهستانی فعالیت کمتری دارد. این حشره آب و هوای گرم و مرطوب ترجیح می‌دهد. با این حال با توجه به اینکه پرورش این حشره در محیط بسته انجام می‌شود، با تامین دما و رطوبت مناسب می‌توان حشره را در هر محیطی پرورش داد.
چرخه زندگی مگس سرباز سیاه شامل تخم‌گذاری، لارو، شفیره، و حشره بالغ می‌شود.
مگس سرباز سیاه در محیط‌های گرم و مرطوب زندگی میکند.
مگس سرباز سیاه در مناطق گرم و مرطوب جهان یافت می‌شود. آنها به خصوص در مناطق استوایی و زیراقلیمی پراکنده‌اند. در حال حاضر گونه‌های مختلف این حشره در اکثر مناطق جنگلی دنیا یافت می‌شود.